Staal & Lavendel

“Jongen, je moet nooit rusten voor je de bovenste sport van de levensladder hebt bereikt.” Met die uitspraak in het achterhoofd klom Cornelis Verolme, zevende zoon van een aardappel- en uienboer uit Goeree-Overflakkee, uit het niets op tot de grootste, naoorlogse Nederlandse scheepsbouwer. Zo hoog als hij klom, zo diep viel Verolme ook weer, waarbij hij zijn hele imperium verspeelde.

Rudolf van den Berg schetst de opkomst en neergang van deze grenzeloos ambitieuze, naar lavendel geurende man. Hij sprak met openhartige voor- en tegenstanders, met zijn dochters, naaste familieleden, een oud-minister en de huidige burgemeester van Rotterdam. Bij de interviews wordt op de achtergrond historisch beeldmateriaal geprojecteerd. De grootste troef is de stem van Verolme zelf, die op een oude bandopname vertelt hoe hij leefde, wat zijn beweegredenen waren en hoe hij omging met de vijandigheid in het Rotterdamse elitewereldje: “De namen van die dwergen zijn alleen in Rotterdam bekend, mijn naam over de hele wereld.” Nog lang dreunt de stem van deze scheepsbouwer na.

In de meeslepende film benadrukt Van den Berg het noodlottige samenspel tussen conjunctuur en karakter. Een dramatisch persoonlijk verhaal tegen de achtergrond van een tumultueuze periode uit de Nederlandse industriële geschiedenis. In de eigen woorden van Verolme: “Het bedrijf dat ik zelf heb opgebouwd, het koninkrijk dat ik heb gesticht, is mij dierbaar als mijn adem. Ik houd er meer van dan van het tikken van mijn hart.”

De levensloop van Cornelis Verolme spreekt tot de verbeelding. Deze boerenzoon uit Nieuwe Tonge werkte zich, via de RDM-werf en Stork, op tot Nederlands grootste naoorlogse scheepsbouwer met zijn Verolmes United Shipyards. Als nieuwkomer doorbreekt Verolme in de jaren vijftig het kartel van de traditionele Rotterdamse scheepsbouwers. Binnen het deftige milieu van de Rotterdamse havenbaronnen is hij meer dan alleen een geducht concurrent. Met neemt aanstoot aan deze ijdele provinciaal die geen rekening wenst te houden met de traditionele omgangsvormen en mores in het Rotterdamse bedrijfsleven. Tot Verolmes grote frustratie wordt hij nooit geaccepteerd door de elite in de havenstad.

“Een geweldenaar die een beetje gekooid dreigde te worden”, zo beschrijft een oud-adviseur hem. Misschien is het wel daarom dat zijn projecten steeds groter en gewaagder moesten worden? Dat hij steeds nadrukkelijker de publiciteit zocht?

Het levensverhaal van Cornelis Verolme doet denken aan een heldenleven in de beste dramatische traditie: opkomst, ambitie, streven, hard werken, succes, triomfen, de persoonlijke prijs die daarvoor wordt betaald. En dan ineens stagneert er iets en gaat het uiteindelijk dramatisch mis…

Verolme wordt slachtoffer van het veranderende economische klimaat van eind jaren zestig, maar ook – en misschien vooral – van zijn eigen enorme geldingsdrang. Groot, groter, grootst, was steeds zijn devies, en dat werd hem uiteindelijk noodlottig.

Staal & Lavendel. De levensladder van Cornelis Verolme is mede gebaseerd op het boek Cornelis Verolme, opkomst en ondergang van een scheepsbouwer van Ariëtte Dekker. De film ging in 2007 in première op het Nederlands Filmfestival en werd daar genomineerd voor een Gouden Kalf.